JAK SIĘ NIE DAĆ PSYCHOPACIE. POZNAJ JEGO METODY

• Autor: ŻANETA GOTOWALSKA-WRÓBLEWSKA, DANIEL BODUSZEK
• Wydawnictwo: ZNAK
• Liczba stron: 240
• Data premiery: 18.09.2023r.

Muszę powiedzieć, że od dłuższego czasu lubię sięgnąć po dobrą książkę psychologiczną. Interesują mnie kwestie relacji międzyludzkich i wzajemnego oddziaływania na siebie. Od pewnego momentu jednak sięgam po książki dotyczące toksycznych relacji i zaburzeń. Niestety spotkałam się z tym w prawdziwym życiu, a lektura na takie tematy  pozwala spojrzeć na takie doświadczenie obiektywnie i z dystansu. Kiedy więc usłyszałam o wrześniowej premierze książki pt. „Jak się nie dać psychopacie? Poznaj jego metody” wiedziałam, że muszę ją przeczytać. Książka wydana nakładem wydawnictwa Znak jest w części rozmową socjolożki i dziennikarki Żanety Gotowalskiej-Wróblewskiej z profesorem Danielem Boduszkiem, polsko-brytyjskim psychologiem kryminalnym, profesorem nauk społecznych. Publikacja ta powstała z potrzeby obalenia mitu na temat psychopatii. Chce pokazać czym jest ona naprawdę, byśmy potrafili takich ludzi rozpoznać, a tym samym się przed nimi bronić.

„Chcieliśmy w przystępny sposób, nieoderwany jednak od wiedzy naukowej, przedstawić rzeczywistość w jakiej żyjemy, i udowodnić, że nie ma ani grama przesady w stwierdzeniu, że psychopaci naprawdę są wśród nas. I wcale nie czyhają za ścianą z siekierą, lecz siedzą tuż obok w korporacyjnym open spasie albo głoszą swoje poglądy jako politycy.”

Cytat ten doskonale pokazuje czym ta książka jest. Są to bowiem elementy wiedzy naukowej przedstawionej w ciekawy sposób, okraszone przykładami i refleksjami, które pozwalają tą wiedzę teoretyczną przenieść na naszą rzeczywistość. Książkę mimo trudnego tematu czytało mi się szybko i mocno mnie zainteresowała. Za jej powstaniem, jak już napisałam i jak we wprowadzeniu sama autorka, stoi konieczność obaleniu mitu o psychopacie. W zbiorowej świadomości termin psychopata rozumiany jest jako seryjny morderca z siekierą w ręce, obdzierający ludzi ze skóry jak Haniball Lecter czy inni filmowi bohaterowie. Tymczasem autorzy podkreślają, że w więzieniu nie spotkamy więcej psychopatów niż na ulicy. Możemy ich spotkać w sąsiedztwie, w pracy, w miejscu publicznym, w domu i nie mają przyklejonej na czole naklejki z napisem psychopata, wręcz przeciwnie bardzo dobrze się maskują i często są to ludzie urokiem osobistym, robiący dobre wrażenie. Autorzy rozpoczynają więc od określenia kim jest, a kim nie jest psychopata oraz od odpowiedzi na pytanie czy terapia i leczenie w ich przypadku może przynieść pozytywne efekty.

„Brak empatii jest jedną z kluczowych cech w rozpoznaniu psychopatii. (…)            Psychopaci nie czują tego, co odczuwają inni. Nie mają życia emocjonalnego, charakteryzują się brakiem poczucia winy i wyrzutów sumienia. Potrafią udawać, że dręczy ich sumienie, ale tylko wtedy, kiedy służy to ich egocentrycznym celom.”

Książka próbuje też odpowiedzieć na pytanie o przyczyny psychopatii oraz ułatwić rozpoznanie psychopaty w określonych obszarach życia. Bardzo często niestety możemy spotkać psychopatę w pracy. Są zawody, w których psychopaci sprawdzają się doskonale, a ich cechy mogą być użyteczne. Bardzo często zajmują on stanowiska kierownicze, prezesów, dyrektorów. Często również pełnia funkcję zaufania publicznego, jak polityk, sędzia, lekarz, wykładowca. Oprócz określenia jak funkcjonuje psychopata na gruncie zawodowym książka ukazuje go także na gruncie prywatnym, jak funkcjonuje w związkach, jakie ma podejście do seksu, jakim jest rodzicem. Podstawową bronią psychopaty jest bowiem manipulacja, gra w białych rękawiczkach, kiedy trudno rozpoznać kto jest ofiarą, a kto sprawcą przemocy. O ile bowiem trudno rozpoznać psychopatę w pracy i w strefie społecznej, o tyle jest to jeszcze trudniejsze na gruncie prywatnym. Psychopata bowiem podkopuje poczucie wartości bliskiej sobie osobie, manipulując nią w sposób sugerujący, że to z nią jest coś nie tak.

„Psychopata chce sprawić, by jego ofiara-partnerka poczuła, że to z nią jest problem. Że to ona jest tym niewłaściwym, złym elementem, że to jej winą jest, że dobrze funkcjonujący związek zaczyna się sypać.”

Bardzo trudno zrozumieć ten mechanizm osoba, które tego nie doświadczyły. Z boku bowiem często wydaje się, że ja bym na to nie pozwoliła, ja bym się na to nie zgadzała. Trzeba jednak pamiętać, że psychopata doskonale i od samego początku manipuluje swoją ofiarą, przybierając maski osoby troskliwej, kochającej, działającej w dobrej wierze. Jak piszą autorzy „nawet najsilniejsze, najbłyskotliwsze osoby mogą być ofiarami takiego związku.” Dalsza część książki pokazuje czytelnikowi jak rozstać się z psychopatą, czego można się po nim spodziewać (a można spodziewać się wszystkiego) oraz jak się przed nim bronić. Jedynym sposobem na obronę siebie jest świadomość, izolacja i obojętność. W rozgrywkach bowiem i dyskusji nie pokonamy psychopaty nigdy.

Bardzo się cieszę, że takie książki powstają. Pomagają one zmienić myślenie osobom, które jeszcze nie miały z tym zjawiskiem do czynienia, albo nie potrafiły go rozpoznać. A osobom, które mają w swoim otoczeniu psychopatę pozwalają zrozumieć co zaszło oraz dają motywację do walki o siebie. Lektura tej książki, choć nie łatwa, była bardzo cenna i wartościowa i gorąco Wam ją polecam.

Moja ocena: 7/10

Za możliwość przeczytania książki dziękuję WYDAWNICTWU ZNAK

.