„SKAZANI. HISTORIE SKRZYWDZONYCH PRZEZ SYSTEM”

• Autorka: LUDMIŁA ANANNIKOVA
• Wydawnictwo: W.A.B.
• Liczba stron: 295
• Data premiery: 29.09.2021r.

Każdy gatunek ma swoje prawa. Kryminał musi mieć zagadkę i wielu podejrzanych. Thriller ma nas wciskać w fotel, byśmy potem długo o nim nie zapomnieli. Literatura piękna powinna nas zachwycać estetycznym językiem i stylem. Zaś felietony, raz śmieszyć, raz smucić w zależności od tematu. Jaki ma być reportaż nie do końca wiem, bo nie jest to mój ulubiony gatunek. Słysząc jednak o propozycji @wydawnictwo.wab „Skazani. Historie skrzywdzonych przez system”, która premierę miała 29 września br., pióra dziennikarki śledczej @Ludmiła Anannikova wiedziałam, że będzie to ten reportaż, który koniecznie muszę przeczytać. Od razu Wam napiszę, że decyzja ta okazała się jedną z tych całkowicie trafnych.

„Każdy sąd powinien dążyć do tego, żeby wydać wyrok sprawiedliwy, tylko w oparciu o dowody, zgodnie z sumieniem i pełnym przekonaniem. I wierzę, że tak się dzieje. Ale czasami splot okoliczności może być taki, że doprowadzi do pomyłki sądowej” –„Skazani. Historie skrzywdzonych przez system” Ludmiła Anannikova.

I o ten splot okoliczności Autorce chodzi. O tych, którzy odsiadują, bądź odsiedzieli już wieloletnie wyroki lub osadzenia w areszcie na podstawie zeznań świadków, które ze sobą w ogóle nie są spójne. Na podstawie poszlak, domniemań, na podstawie obarczonego błędem okazania. Bez jakichkolwiek udowodnionych w trakcie procesu sądowego motywu, powodu,  czy powiązania z ofiarą lub innymi sprawcami. Książka stanowi zbiór sześciu reportaży. Jest wynikiem wnikliwego, rzetelnego śledztwa dziennikarskiego. Autorka przeczytała kilkaset tomów akt, spotkała się zarówno ze skazanymi, świadkami tamtych wydarzeń, rodzinami ofiar i osadzonych, a także z niezależnymi ekspertami, adwokatami, prokuratorami, policjantami, czy nawet sędzią. Wszystko po to, by takiej mi, czy takiej/emu Tobie pojawiła się refleksja: przecież następna/y mogę być JA!!!

Wszystko, o czym napisała Anannikova mogłoby zdarzyć się zwykłemu Nowakowi, zwykłemu Kowalskiemu. Mogłoby zdarzyć się mi, mojemu sąsiadowi, czy nawet ukochanej babci. Historie nie są wyssane z palca. To prawdziwe zbrodnie, prawdziwe akty oskarżenia, prawdziwe prawomocne wyroki, rzadko kiedy uniewinniające. To prawdziwi ludzie. Ci którzy stracili życie. Ci, którzy dokonali zbrodni. A także Ci, którzy za nie zostali skazani. Pytanie, które pojawiało mi się wielokrotnie w głowie po zapoznaniu się z analizą dowodową zaprezentowaną przez Autorkę: Czy słusznie? To nie system jest winny oskarżaniu na podstawie poszlak, skazywaniu na podstawie zeznań trzech świadków, który każdy mówi coś innego. To nie system zawinił. Winę ponosi zawsze człowiek. Raz będzie to ambitny prokurator, innym razem zmęczony i zniesmaczony kolejną sprawą sędzia, który ze względu na statystyki zrobi wszystko, by ją zamknąć wyrokiem. A kiedy indziej będzie to zwykły śledczy, który nie zabezpieczy śladów, pominie przesłuchanie, błędnie spisze notatkę robiąc oczywistą omyłkę pisarską, która innych będzie kosztowała całe zmarnowane życie. Jak mawiał Seneka Starszy „Błądzić jest rzeczą ludzką” – pełna zgoda. Tylko popierając Autorkę ktoś z tych błędów powinien drugiego rozliczyć i do błędu należy się przyznać, by jak najszybciej go naprawić.

Gdybym miała opisać tą książkę jednym zdaniem, napisałabym: Niezwykle wzruszająca podróż w historie zwykłych ludzi. Ludzi, którzy stracili wszystko, a przede wszystkim wolność. Tych straconych lat nikt im nie odda, nawet wielomilionowe odszkodowanie nie wynagrodzi im tych krzywd. Najbardziej chwyciła mnie za serce opowieść utkana na historii niewinnej śmierci Adama i jego młodszego brata Szymona, w której nic się nie zgadzało, a jednak dwaj mężczyźni odsiadują już dwadzieścia dwa lata wyroki dożywocia. Głębokie ukłony należą się Ludmile Anannikovej za historię Czesława, który w więzieniu odsiedział dwanaście lat „za niewinność”, prawdziwą niewinność. Historia zasłużyła na mój szacunek, jak zresztą cała książka. Napisana została z wyczuciem, z zachowaniem równowagi w zadawaniu pytań i poddawaniu w wątpliwość podjęte czynności, czy decyzje orzekających. Napisana została z wielkim szacunkiem do wszystkich uczestników. Mimo, że temat bardzo zaabsorbował Autorkę, o czym świadczy szeroki zakres badań, nie jest to publikacja jednostronna, z góry postawioną na wstępie tezą, którą Anannikova za wszelką cenę chciała udowodnić. Tak, ta książka wzbudziła we mnie podziw i pozostawiła niespokojną. Przecież następna mogę być JA!!!

„Od lat obserwuję wymiar sprawiedliwości i widzę, że gdyby na mnie przypadkiem padło, też zgniłbym w więzieniu. Wszędzie biurokracja.”- „Skazani. Historie skrzywdzonych przez system” Ludmiła Anannikova.

Moja ocena: 8/10

Za możliwość zapoznania się z lekturą bardzo dziękuję WYDAWNICTWU WAB.