MORA

• Autor: PIOTR BOJARSKI
• Wydawnictwo: ZNAK HORYZONT
• Liczba stron: 353
• Data premiery: 10.08.2022r.

Cykl z komisarzem Zbigniewem Kaczmarkiem w wydaniu innego Wydawnictwa doczekał się już kilku tomów („Kryptonim POSEN”, „Mecz”, „Rache znaczy zemsta”, „Pętla”, „Arcymistrz”, „Cwaniaki”, „Szmery” i „Na całego”). „Mora” Wydawnictwa @znakhoryzont, która premierę miała 10 sierpnia br. to kolejna część tomu serii retro autorstwa @Piotr Bojarski – Autor. Lubię kryminały retro i aż dziw, że twórczości tego Autora nie znam ☹. Nic straconego. Książki mają to do siebie, że w każdej chwili można po nie sięgnąć i nadrobić zaległości. A Wy, lubicie kryminały retro?

„(…) po poznańsku. Mora to zjawa. Albo zmora.” – „Mora” Piotr Bojarski.

„Komisarz Kaczmarek powraca, by stanąć oko w oko z przeszłością” – z opisu Wydawcy.

Sam Autor o Kaczmarku mówi tak: „(…) ten nieco choleryczny bohater serii moich kryminałów retro to oczywiście postać literacka. Z uwagi na popularność jego nazwiska w Poznaniu możemy jednak śmiało przyjąć, że niejeden Kaczmarek służył również w szeregach przedwojennej polskiej policji. Choć planowałem powołać go do życia tylko raz (w powieści „Kryptonim POSEN”), jest już ze mną od jedenastu lat. Przewinął się w sumie przez dziewięć powieści i – kto wie? – może ta również nie będzie ostatnia z jego udziałem…” – „Od Autora” [w:] „Mora” Piotr Bojarski.

Do tego Kaczmarek jest „zmagającym się z nadwagą jegomością pod czterdziestkę, o imponujących, choć staromodnych bakach….”. I dobrze, że Autor daje nadzieję na kontynuację jego śledztw, które osadzone w międzywojniu są ciekawą rozrywką.

Tym razem w Poznaniu ginie były kompan z Powstania Wielkopolskiego, sierżant Jędrzej Dymecki, z którym zaciągnęli się do Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego – tajnej organizacji niepodległościowej. Samotnik, niespełna czterdziestoletni, który był „(…) zajadłym krytykiem rządu i marszałka!”. W jego szufladzie śledczy odnajdują srebrną broszkę w kształcie węża. Śledztwo nabiera rozpędu, gdy sprawa zaczyna mieć znaczenie głęboko osobiste, jak czytamy w powieści. Zbrodnia powiela się. Tym razem jednak życie traci Wojciech Kopa, również znany osobiście Kaczmarkowi. Również samotnik, również żołnierz powstańczy i również właściciel srebrnej broszki z wężem. Z technikiem kryminalnym o nazwisku Anioła, z inspektorem Kayserem i przysłaną z Warszawy aspirantką Barbarą Przysługą, a także innymi śledczymi, Kaczmarek stara się odkryć i motyw, i sprawcę. W zagmatwanej rzeczywistości rodzącego się antysemityzmu, walk bokserskich i interesującej przyczynie śmierci  poszukuje odpowiedzi na rodzące się pytania, które są coraz to nowsze w zmieniających się czasach.

Wiele wątków podjętych w książce bardzo mi się spodobało. Ciekawy wątek policji kobiecej z lat trzydziestych ubiegłego wieku Bojarski wyłuskał z jednej z postaci historycznej, Pani Stanisławy Filipiny Demetraki-Paleolog (źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82awa_Paleolog ), która wpadła na pomysł, by przy Komendzie Głównej stworzyć kobiecy oddział składający się wpierw z około dwudziestu kobiet. W „Morze” Autor sprytnie wplótł w fabułę postać aspirantki Barbary Przysługi, która śledztwo prowadzone przez komisarza Kaczmarka urozmaica i uzupełnia. Bojarski świetnie oddał kindersztubę ówczesnych czasów w relacjach damsko – męskich. Odzwierciedlił szacunek do kobiet i w zachowaniu, i w języku. Sam Kaczmarek przesłuchujący z początków stron sąsiadkę Dymeckiego, tęgą kobietę w skąpej spódnicy odsłaniającej pulchne uda, traktuje ją z wielką estymą. Miło czytało się fragmenty, w których widać upływ czasów, a które zaliczam do udanie minionych. To samo dotyczy relacji Kaczmarka ze swoją żoną. Idealnie opisane oddanie i wzajemne zrozumienie, mimo wielu trudnych chwil wspólnego pożycia, które Kaczmarek musi kraść dla swej policyjnej roboty. Do tego wyrazista okładka publikacji i aksamitne strony książki zachęcają do zanurzenia się w lekturze😊. Sama konstrukcja też została przez Autora przemyślana. Powieść składa się z czternastu zatytułowanych rozdziałów, do tego prolog i epilog, no i wspomniane na wstępie słowo Od autora. Każdy rozdział zaczyna się historycznym cytatem z prasy codziennej z lat, w których toczy się akcja. Możemy więc przeczytać przedruki z „Kuriera Poznańskiego”, czy z „Dziennika Poznańskiego”. W czas i miejsce akcji Autor wprowadza czytelnika odpowiednią notą przed każdą częścią, nierzadko podając nawet godzinę. Nie sposób więc pogubić się w fikcyjnej czasoprzestrzeni.

Przed napisaniem recenzji uczestniczyłam w spotkaniu online z Autorem zorganizowanym przez Martę Matyszczak w jej Kawiarence Kryminalnej. Oprócz wielu literackich ciekawostek związanych z serią dowiedziałam się, że Piotr Bojarski jest fanem Marka Krajewskiego, który powołał do życia Mocka i nadal ….. czynnie pracuje. Aktualnie w Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu. Tym bardziej cieszę się, że doceniłam jego najnowszą książkę „Mora”, którą pisał obok swojej działalności zawodowej. Spotkanie urozmaiciły zdjęcia historyczne i postaci, o których czytamy w „Morze” (widzieć autentycznego Sama Sandiego z córką Gabrysią bezcenne😊. Asy niemieckiego pięściarstwa, którzy byli wówczas potęgą i sam Szapsel Rotholc żydowski bokser walczący z białym orłem wyszytym na stroju bokserskim i wygrywający dla Polski.  Natomiast zdjęcie historyczne z Hali Targów Poznańskich przed meczem bokserskim pomiędzy Niemcami a zawodnikami Polskimi z 1934r. zaraz po podpisaniu Paktu o nieagresji wręcz przyprawiło mnie o dreszcze. Zdjęcie złowieszcze. Zawodnicy niemieccy wraz z trenerem w trakcie hymnu niemieckiego podnoszą rękę na znak Heil Hitler! – pozdrowienia hitlerowskiego. Jak sam Bojarski stwierdził w trakcie spotkania; gotowy materiał dla Autora, który moim zdaniem sprawnie został wykorzystane w fabule jego najnowszej książki.

„Wspaniały obraz opisywanych czasów” – jak stwierdziła Pani Marta Matyszczak we wspomnianym przeze mnie zorganizowanym spotkaniu z Autorem – w mojej opinii we wszystkich jej aspektach. Opisany Poznań sprzed prawie stu lat, sytuacja polityczna, rodzący się antysemityzm, którego wyjątkowo literacką kreaturą jest adwokat Michał Howorka, a także ciekawostki ze świata sportowego pięściarstwa i diagnoza socjologiczna z czarnym człowiekiem walczącym w Wojsku Polskim w tle. Do tego napisany idealnym językiem ze wtrąceniami niemieckimi i z gwary poznańskiej. Językiem niekiedy archaicznym. Moje ulubione sformułowania to: policaje, stary pierdziel, pierduśnica, obijmordy😊 . Czasem ze swadą opisującym bohaterów; „Posterunkowy uśmiechnął się pobłażliwie. Lubił te nieliczne chwile w swoim zawodzie, kiedy ktoś okazywał się znacznie mniej rozgarnięty niż on. Mógł wtedy pokazać, że nie wypadł sroce spod ogona.” 😉.

Szczerze polecam Wam „Morę” autorstwa Piotra Bojarskiego. Ja z książką spędziłam mile chwile zaczytując się w historię nietuzinkową, która nie ma nic wspólnego z bylejakością, z naciąganiem. To świetnie napisany klasyczny kryminał retro. Zasługujecie na niego. UDANEJ LEKTURY!!!

Moja ocena: 8/10

Dziękuję Wydawnictwu Znak Horyzont  za obdarzenie mnie zaufaniem i podarowanie mi recenzenckiego egzemplarza.